Ο Μεγάλος Αδερφός

Το να ασχοληθεί κανείς με τον παιδαριώδη λόγο της μαριονέτας που παριστάνει τον πρωθυπουργό της χώρας, είναι απλά χαμένος χρόνος. Είναι λόγος κάκιστου μαθητή Λυκείου, ο οποίος στο μάθημα της έκθεσης προσπαθεί να συνδυάσει βεβιασμένα διάφορες αποσπασματικές φράσεις, διανθισμένες σποραδικά με σπάνιες λέξεις, χωρίς όμως νοηματική συνάφεια και ειρμό, μέσα σε ένα γενικότερο πλαίσιο λεξιλογικής πενίας και εμφανούς ανεπάρκειας ιδεών.

 

Οι καταστροφικές συνέπειες της διορισμένης κατοχικής κυβέρνησης θα φανούν στα επόμενα χρόνια, οι οποίες πολύ φοβάμαι δεν θα είναι μόνο οικονομικές. Το να προσπαθήσει κανείς να σχολιάσει και να υποστηρίξει με επιχειρήματα το προφανές της απάτης δεν έχει κανένα νόημα, καθώς τα επιχειρήματα απευθύνονται σε άτομα με λογική. Και ο έχων ψήγματα λογικής αντιλαμβάνεται αμέσως το σάπιο της πασοκικής κομματοκρατίας, που μεταβλήθηκε σε κόμμα Τσολάκογλου.

 

Αυτό που θα ήθελα όμως να γράψω, είναι η καταλυτική επίδραση του πρωθυπουργικού λόγου στο ακροατήριο. Ο ανερμάτιστος αυτός λόγος, ανελλήνιστος και φτωχός σε εκφράσεις, με απουσία χρήσης κλίσεων, επιθέτων ή μετοχών, με έλλειψη ειρμού, σαφήνειας και νοήματος, αναρωτιέμαι τελικά αν αποτελεί συνειδητή επιλογή των κατοχικών δυνάμεων. Όσοι έχουν διαβάσει το 1984 του Όργουελ θα θυμούνται ότι τα δύο βασικά χαρακτηριστικά της Νέας Γλώσσας που θα έπρεπε να μάθουν οι υπήκοοι του Μεγάλου Αδερφού ήταν η λεξιλογική πενία και η αναστροφή των εννοιών.

 

Η λεξιλογική πενία αφορούσε την εξάλειψη λέξεων περιττών για την καθημερινή άμεση, χρηστική επικοινωνία. Συνώνυμα, μετοχές, σύνθετα νοήματα, φιλοσοφικές ή πολιτικές έννοιες και γενικότερα κάθε γλωσσική έκφραση πέραν της άμεσα χρηστικής καταργούνταν σταδιακά, καθιστώντας αδύνατη όχι μόνο τη μετάδοση νοημάτων, εμπειρίας και ιδεών αλλά ακόμα και την ικανότητα προσωπικής σκέψης. Όλοι γνωρίζουμε (υποθέτω) πως η σκέψη είναι εφικτή μόνο μέσω της γλώσσας και της σημαντικής/συμβολικής της λειτουργίας. Η κατάργηση λέξεων, η λεξιλογική πενία οδηγεί αναγκαστικά και τελεολογικά σε λειτουργική πενία της σκέψης. Η μεταμόρφωση της γλώσσας σε απλό χρηστικό εργαλείο 500 λέξεων, καθιστούσε τους υπηκόους απλά χρηστικά συστήματα, χωρίς ικανότητα σκέψης περίπλοκων ή αφηρημένων εννοιών. Οι κατάλληλοι δηλαδή υπήκοοι-γρανάζια του συστήματος…

Η αναστροφή των εννοιών αφορούσε τη χρήση λέξεων για τη συμβολισμό των ακριβώς αντίθετων εννοιών, καταστρέφοντας τη λειτουργική σύνδεση ηχητικής εικόνας και νοηματικής αντιστοίχισης. Η κακοποίηση αυτή της σημαντικής λειτουργίας της γλώσσας, όχι μόνο η αποσύνδεση νοήματος και λέξης, αλλά η σύνδεση της με την ακριβώς αντίθετη έννοια, ολοκλήρωνε την καταστροφή της επικοινωνιακής λειτουργίας της γλώσσας, μέσω της προκαλούμενης ασάφειας, της αδυναμίας επικοινωνίας κοινών βιωμάτων, του διφορούμενου και αντικρουόμενου των εννοιών που καθιστούσε αδύνατη την όποια λογική επεξεργασία. Η χρήση ονομάτων, όπως το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη κινούνται ακριβώς προς αυτή την κατεύθυνση (σε αντιστοιχία με το Υπουργείο Αγάπης του Όργουελ).

Αναρωτιέμαι λοιπόν αν η παπανδρεϊκή γλώσσα είναι σαφές τέχνασμα μουδιάσματος των εγκεφάλων των φτωχών ιθαγενών της χώρας αυτής. Αδρανοποίηση κάθε λογικής ερμηνείας, κάθε νοηματικής αποκωδικοποίησης του εκπεμπόμενου λόγου, σταδιακή αποχαύνωση και υπνωτισμός του ακροατηρίου. Δεν πρόκειται απλά για ξύλινο λόγο ή για γενικόλογες ασάφειες. Πρόκειται για ένα συστηματικά ανεπαρκή και αντιφατικό λόγο, που βιάζει τη γλώσσα, αντιστρέφει νοήματα και ασχημονεί πάνω στο φορτίο εμπειρίας χιλιετιών που φέρουν οι λέξεις. Μέσα από το λόγο αυτό δεν επιτυγχάνεται απλώς η πολιτικάντικη εξαπάτηση μέσω ξύλινου τυποποιημένου λόγου, αλλά επιχειρείται ένα βήμα ακόμα παραπέρα. Η καταστροφή της επικοινωνίας μέσω ενός λεκτικού ιού, μιας επικοινωνιακής βόμβας που διαλύει τον ειρμό και το νόημα της συζήτησης, κατεβάζοντας το διακόπτη της λογικής επεξεργασίας και αφήνοντας το δρόμο ανοιχτό για την αμάσητη κατάποση όλων των λεγόμενων του ομιλούντος. Είναι δυνατόν μια τέτοια προχωρημένη οργουελιανή, ολοκληρωτική πρακτική να εφαρμόζεται από το Γιωργάκη και τα κατοχικά του επιτελεία; Είναι πιο εύκολο μάλλον ο λόγος του να προκύπτει από το ότι η ελληνική δεν αποτελεί τη μητρική του γλώσσα, η ελληνική παιδεία δεν είναι στοιχείο της προσωπικότητας του. Ενδεχομένως και οι πιθανώς μειωμένες ικανότητές του να συμβάλλουν στο εκρηκτικό αυτό αποτέλεσμα.

Από την άλλη όμως  η ανάρτηση των φορολογικών δηλώσεων στο ίντερνετ και η πρόσκληση στο ρουφιάνεμα γειτόνων ή ακόμα και συγγενών που φοροδιαφεύγουν ή και απλά καπνίζουν στο καφενείο του χωριού δεν αποτελεί μια ακόμα οργουελιανή πρακτική διάλυσης των κοινωνικών δεσμών, δημιουργίας καχυποψίας και εχθρότητας απέναντι στο γείτονα; Δεν καλλιεργεί το δοσιλογισμό, τη διάλυση του κοινωνικού ιστού, των σχέσεων κοινωνίας και αλληλεγγύης; Εκεί που το παιδί σου γίνεται ο αστυνόμος και ο καταδότης, όπως στο ίδιο βιβλίο του Όργουελ, όπου ο γιος του γείτονα κατέδωσε τον πατέρα του στο κόμμα γιατί στον ύπνο του ο πατέρας παραμιλούσε εναντίον του κόμματος…

Άλλη μια σύμπτωση…

Τυχαίο; Θέλω να το νομίζω….